Bị tái hẹp mạch vành có cần đặt thêm stent?

Trả lời:

Có hai loại stent kim loại chính là stent không phủ thuốc và stent phủ thuốc. Cả hai loại này được làm bằng thép không gỉ hoặc hợp kim Cobalt chromium. Chúng chỉ khác nhau là lớp thuốc chống tái hẹp, phủ lên mặt ngoài của stent. Các nhà khoa học cũng đang nghiên cứu chế tạo ra stent tự tiêu với khung làm bằng hợp chất hữu cơ, nhưng chưa được dùng phổ biến.

Sau khi đặt vào lòng mạch vành, stent giống như một cái lò xo nhỏ, áp sát và nâng đỡ thành mạch, nong rộng lòng mạch. Trong vòng 12 tháng sau khi đặt stent là quá trình lành sẹo của mạch vành. Các tế bào nội mạc sẽ tăng sinh, phủ kín khung hợp kim này. Khung stent tồn tại vĩnh viễn trong thành mạch máu. Lớp thuốc phủ bên ngoài được giải phóng dần, giúp giảm sự tăng sinh, giảm sự lành sẹo quá mức tại vị trí đặt stent.

Sau 12 tháng, nếu quá trình làm lành vết thương tạo thành sẹo lồi quá mức gây hẹp lòng mạch vành nhiều hơn 50% thì xảy ra tình trạng tái hẹp trong stent. Nếu tế bào nội mạc chỉ mọc phủ lên stent một lớp mỏng, gây hẹp dưới 50% lòng mạch thì gọi là không tái hẹp. Người bệnh có thể chung sống với stent suốt đời mà không cần phải lấy ra thay stent mới. Khung stent mỏng, không ảnh hưởng đến việc chụp cộng hưởng từ cho bệnh nhân sau này. Hiện đa số trường hợp tắc hẹp mạch vành đều được đặt stent phủ thuốc với tỷ lệ tái hẹp chỉ 5-10% (so với 20-40% khi dùng stent không phủ thuốc).

Khi bị tái hẹp trong stent, bệnh nhân có thể đau ngực giống lần đầu, lúc chưa đặt stent. Để điều trị, bác sĩ can thiệp nong mạch lần thứ hai bằng bóng phủ thuốc đối với tái hẹp ngắn (thuốc phủ trên mặt của bóng) hoặc đặt thêm stent phủ thuốc đối với tái hẹp dài, lan tỏa (stent mới lồng trong stent cũ) để ép mô sẹo ra ngoài, lòng mạch rộng ra thêm lần thứ hai.

Lưu ý là ở lần đặt stent sau, cần lựa chọn thuốc chống tái hẹp khác với loại thuốc của stent cũ nhằm giảm nguy cơ tái hẹp thêm lần nữa. Tỷ lệ thành công ở lần tái nong mạch vành đạt khoảng 95%, vẫn có 5% nguy cơ tái hẹp lần nữa. Nếu tình trạng tái hẹp xảy ra sau nhiều lần nong, bác sĩ chỉ định phẫu thuật mổ bắc cầu cho người bệnh.

Để giảm nguy cơ tái hẹp trong stent, bạn nên duy trì lối sống lành mạnh, tái khám đều đặn. Chế độ ăn giàu chất béo tốt (như dầu ô liu, quả bơ, mỡ cá, các loại hạt…), hạn chế thực phẩm chứa chất béo xấu và chất béo trung tính (thịt đỏ, thực phẩm chế biến sẵn, thức ăn nhanh…), kiểm soát bệnh lý mạn tính như đái tháo đường, tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, giữ cân nặng ổn định (BMI trong khoảng 18,5-22,9), uống thuốc đầy đủ, đúng liều lượng theo đơn của bác sĩ, không tự ý bỏ thuốc khi thấy triệu chứng bệnh đã cải thiện. Người hút thuốc lá nên bỏ thói quen xấu này, tập thể dục thường xuyên, tối thiểu 30 phút mỗi ngày, khám sức khỏe tim mạch định kỳ theo lời dặn của bác sĩ.

ThS.BS Phạm Hoàng Trọng Hiếu
Trung tâm Tim mạch Can thiệp
Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7