Nhiều dự án thực hiện theo hình thức đối tác công – tư, hợp đồng BT (xây dựng – chuyển giao) tại TP HCM đang gặp khó khăn về pháp lý, điều khoản thanh toán, thời gian thực hiện…, dẫn đến thiếu hiệu quả khi kêu gọi đầu tư, thậm chí gây lãng phí.
Nội Dung
Nhiều năm chưa qua vạch xuất phát
Năm 2010, Thủ tướng Chính phủ có công văn đồng ý cho TP HCM áp dụng thí điểm hình thức hợp đồng BT để thực hiện dự án xây dựng Trung tâm Thể dục Thể thao Phan Đình Phùng (quận 3).
Do gặp khó khăn trong triển khai, đến năm 2018, UBND TP HCM ban hành quyết định về phê duyệt kết quả chỉ định nhà đầu tư. Theo đó, liên danh Tổng Công ty CP Đền bù giải tỏa – Công ty CP Phát triển bất động sản Phát Đạt được lựa chọn.
Cống ngăn triều Mương Chuối (huyện Nhà Bè) thuộc dự án giải quyết ngập do triều khu vực TP HCM có xét đến yếu tố biến đổi khí hậu
Tuy vậy, đến tháng 4-2024, cơ quan tham mưu báo cáo có một số nội dung chưa hoàn chỉnh về pháp lý dự án và đến tháng 12-2024, Chủ tịch UBND TP HCM ban hành Quyết định 6060/2024 bãi bỏ quyết định phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi dự án.
Cận cảnh cửa ngõ Nam TP HCM được đầu tư 10.000 tỉ xây đường trên caoĐỌC NGAY
Ở lĩnh vực logistics, tháng 12-2015, UBND TP HCM kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương thực hiện dự án xây dựng cụm cảng trung chuyển – ICD mới tại phường Long Bình, quận 9 (nay là TP Thủ Đức) bằng hợp đồng BT. Tháng 2-2016, Thủ tướng có công văn đồng ý chủ trương xây dựng cụm cảng tại phường Long Bình để di dời cụm cảng Trường Thọ lúc ấy.
Hai năm sau, UBND TP HCM và liên danh nhà đầu tư ký kết biên bản về lập báo cáo nghiên cứu khả thi dự án. Tuy nhiên, sau đó, thực hiện yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ và Bộ Tài chính, thành phố có chủ trương tạm dừng triển khai dự án BT mới. Dự án này chưa được cấp có thẩm quyền phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi, chưa phát hành hồ sơ mời thầu… nên thuộc đối tượng phải dừng thực hiện theo quy định. Vì vậy, UBND TP HCM kiến nghị đoàn kiểm tra của Bộ Tài chính thống nhất về việc thành phố sẽ xem xét ban hành quyết định dừng thực hiện dự án theo thẩm quyền để làm cơ sở thực hiện lại các thủ tục.
Quy định đã cũ
Trong lĩnh vực y tế, dự án đầu tư xây dựng Bệnh viện Chấn thương Chỉnh hình tại khu đô thị Nam thành phố có tổng mức đầu tư dự kiến gần 2.000 tỉ đồng (chưa bao gồm lãi vay trong thời gian xây dựng) để di dời bệnh viện cũ tại số 929 Trần Hưng Đạo. Tháng 3-2010, UBND TP HCM kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép thực hiện thí điểm dự án này theo hình thức BT.
Thủ tướng đồng ý, chấp thuận chủ trương cho phép UBND TP HCM bán chỉ định toàn bộ khu đất hiện hữu của Bệnh viện Chấn thương Chỉnh hình (929 Trần Hưng Đạo) cho nhà đầu tư xây dựng mới bệnh viện theo giá thị trường, bảo đảm phù hợp với quy hoạch của thành phố.
Đường Vành đai 2 TP HCM, đoạn Phạm Văn Đồng – Gò Dưa đang chờ tháo gỡ khó khăn
Trong quá trình triển khai, do quy định tại Nghị định 63/2018 về đầu tư theo hình thức đối tác công – tư và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ nên dự án chưa hoàn thiện hồ sơ. UBND TP HCM cho rằng pháp luật về hợp đồng BT đã thay đổi và thời gian chuẩn bị dự án kéo dài quá lâu (hơn 15 năm), nội dung về quy mô đầu tư không còn phù hợp…
Tại Công viên Lịch sử – Văn hóa Dân tộc (TP Thủ Đức), tháng 5-2016, UBND TP HCM và Công ty CP Đức Khải ký hợp đồng BT dự án hạ tầng kỹ thuật nội bộ khu I (khu cổ đại). Đến nay, khi giá trị xây lắp đạt trên 196 tỉ đồng, tương ứng tỉ lệ 29,56%, thì thời hạn thực hiện dự án đã hết. Cộng thêm một số lý do khác như bồi thường giải phóng mặt bằng chậm, khu đất dự kiến thanh toán theo hợp đồng BT không còn phù hợp…, UBND TP HCM sẽ chỉ đạo các sở, ngành khẩn trương rà soát, đánh giá tính khả thi. Trường hợp chưa đủ điều kiện tiếp tục thực hiện, thành phố sẽ tổ chức đàm phán chấm dứt hợp đồng BT với nhà đầu tư, chuyển sang hình thức đầu tư công.
Triển vọng 5 dự án
Dự án đầu tư xây dựng đường Vành đai 2 TP HCM, đoạn từ đường Phạm Văn Đồng – Gò Dưa (TP Thủ Đức) xây dựng theo hình thức BT. Đoạn đường này dài 2,7 km, thi công từ năm 2017, đến năm 2020 thì tạm ngưng khi đạt khoảng 44% khối lượng do vướng mắc pháp lý điều chỉnh dự án.
Để tháo gỡ, UBND TP HCM đã có công văn xin ý kiến chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ cho phép thẩm định, phê duyệt điều chỉnh báo cáo nghiên cứu khả thi. Điều chỉnh này là cơ sở để điều chỉnh lại nội dung hợp đồng BT.
Trong khi đó, dự án giải quyết ngập do triều khu vực TP HCM có xét đến yếu tố biến đổi khí hậu (giai đoạn 1) trị giá gần 10.000 tỉ đồng được khởi công tháng 6-2016. Tuy đã hoàn thành hơn 90% khối lượng nhưng dự án tạm ngừng từ năm 2020 do một số vướng mắc. UBND TP HCM đã có công văn kiến nghị Thủ tướng Chính phủ nhiều nội dung tháo gỡ.
Vào cuối tháng 3-2025, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chủ trì cuộc họp với Ban Chỉ đạo về rà soát, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan các dự án để nghe báo cáo. Theo báo cáo của Bộ Tài chính – cơ quan thường trực ban chỉ đạo, các cơ quan liên quan sẽ trình Chính phủ nghị quyết tháo gỡ 5 dự án tại TP HCM, trong đó có 2 dự án nêu trên.
Bước đi hợp lý
Tại dự án xây dựng Trung tâm Thể dục Thể thao Phan Đình Phùng, nhiều khó khăn đã được TP HCM nhận diện. Trong đó, thời điểm năm 2010 – khi thành phố xin xem xét chấp thuận chủ trương, tổng mức đầu tư được tính toán là 988 tỉ đồng; đến thời điểm phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi, tổng mức đầu tư là 1.935 tỉ đồng (bao gồm chi phí lãi vay). Giá trị tổng mức đầu tư tạm tính hiện nay do nhà đầu tư đề xuất là 2.215 tỉ đồng.
Đến nay, UBND TP HCM đã chỉ đạo giao Sở Văn hóa và Thể thao tổ chức trao đổi, đàm phán, thống nhất với nhà đầu tư về thỏa thuận chấm dứt đầu tư; đồng thời xác định các khoản chi phí hợp lý, hợp lệ, đúng quy định mà nhà đầu tư đã sử dụng trong dự án.
Sở Văn hóa và Thể thao cũng được giao tham mưu cho UBND TP HCM về nguồn vốn, phương thức thanh toán để hoàn trả nhà đầu tư trên cơ sở hài hòa, bảo đảm lợi ích của nhà đầu tư, đồng thời không làm thất thoát, lãng phí ngân sách nhà nước.
Nguồn bài viết : https://nld.com.vn/giai-bai-toan-du-an-bt-196250420213020313.htm
